Նոր կառուցվող շենքում (առաջնային շուկա) բնակարան գնելիս հատկապես կարևոր է կառուցապատող ընկերության ընտրությունը․ քանի շենք է արդեն կառուցել այդ ընկերությունը, որքան արագ են ընթանում աշխատանքները։

Շենքն ընտրելիս կառուցապատող ընկերությունից պետք է իմանալ՝

• երբ է նախատեսվում շինարարական աշխատանքների ավարտը, ընկերությունը ունի արդյոք թույլտվություն,

• առկա են արդյոք շենքի համար տրված քաղաքաշինական ու պետական գրանցման փաստաթղթերը, 

• ինչ վիճակում է հանձնվելու բնակարանը (ներքին հարդարում, պատուհաններ, մուտքի դռան առկայություն, կոմունալ հարմարություններ և այլն),

• որ բանկի հետ է համագործակցում կառուցապատող ընկերությունը,

• հիպոթեքային վարկավորման ինչ ծրագրերով են վաճառվում բնակարանները, 

• ներգրավված է արդյոք կառուցապատողը դատական գործընթացներում և այլն։ 

Արդեն շահագործված շենքում (երկրորդային շուկա) բնակարանը գնելու դեպքում պետք է խուսափել կեղծիքներից, որի համար․ 

• ուշադրություն դարձրու վստահելի գործակալների ընտրությանը,
• պարզիր՝ արդյոք բնակարանի բոլոր սեփականատերերը համաձայն են բնակարանի վաճառքին,
• տեղեկացիր՝ ինչ խնդիրներ ունի բնակարանը։ 

Հիպոթեքային վարկը երկարաժամկետ վարկատեսակ է՝ սովորաբար մինչև 20 տարի ժամկետով, որը տրամադրվում է բնակարանի (անհատական տան) ձեռքբերման կամ կառուցման համար։ 

ՀՀ և օտարերկրյա 18 տարին լրացած քաղաքացիները (օտարերկրյա քաղաքացիները պետք է լինեն ՀՀ ռեզիդենտ և ունենան ՀՀ քաղաքացի երաշխավոր)։

Օտարերկրյա քաղաքացիներին վարկը տրամադրվում է նաև արտարժույթով, եթե ՀՀ ռեզիդենտ համավարկառու ներգրավված չէ։  

• բոլոր դեպքերում հիպոթեքային վարկը ստանալիս անհրաժեշտ է վճարել միանվագ կանխավճար՝ գնվող բնակարանի արժեքի 10-30%-ի չափով,
• հիպոթեքային վարկը տրամադրվում է գրավի դիմաց, որը սովորաբար հենց գնվող գույքն է,
• գրեթե բոլոր դեպքերում գրավադրված գույքը պետք է ապահովագրված լինի վարկային պայմանագրի ողջ ընթացքում։ Երբեմն վարկը տրամադրող բանկի կողմից մատուցվող ծառայություններում ներառված է նաև գույքի ապահովագրությունը,
• որոշ դեպքերում վարկատու կազմակերպությունները պահանջում են նաև վարկառուների և/կամ համավարկառուների (օրինակ` ամուսիններ) դժբախտ պատահարից, մահացության և/կամ մշտական անաշխատունակության ռիսկերի ապահովագրություն։

Հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերելու տարբեր փուլերում կատարելու ես հետևյալ վճարումները․ 

• վարկային հայտի ուսումնասիրության վճար՝ 5,000 ՀՀ դրամ (բանկին),
• վարկի տրամադրման վճար, սկսվում է 50,000 ՀՀ դրամից (բանկին), 
• գրավի առարկայի գնահատման ծախսեր՝ 18,000-25,000 ՀՀ դրամ (գնահատող կազմակերպությանը),
• գույքի և դժբախտ պատահարներից ապահովագրության վճարներ՝ նվազագույնը 1000 ՀՀ դրամ (բանկին),
• միասնական տեղեկանքի վճար՝ 10,000 ՀՀ դրամ (Կադաստրի կոմիտեին), 
• նոտարական վավերացման վճար՝ 20,000 ՀՀ դրամ (նոտարին), 
• սեփականության իրավունքի գրանցում Կադաստրի կոմիտեում՝ 45,000 ՀՀ դրամ (Կադաստրի կոմիտեին),
• անշարժ գույքի գրավի իրավունքի գրանցում Կադաստրի կոմիտեում՝ 27,000 ՀՀ դրամ (Կադաստրի կոմիտեին)։  

• վարկի հայտ-դիմումի նմուշը, որը տրամադրվում է տեղում,

• անձը հաստատող փաստաթղթեր (բնօրինակները),

• ձեռք բերվող/գրավադրվող գույքի սեփականության վկայականի (գնման իրավունք) պատճենը (տրամադրում է կառուցապատող ընկերությունը),

• այլ փաստաթղթեր` բանկի մասնագետի պահանջով։

Վարկի տրամադրման ժամկետներն են՝

• վարկը տրամադրելու որոշման կայացումը տևում է առավելագույնը 10 օր,
• հաճախորդը տեղեկացվում է մեկօրյա ժամկետում,
• վարկային պայմանագրերը հաստատվում են հաճախորդի կողմից փաստաթղթերի ամբողջական փաթեթը ներկայացնելուց հետո 3 - 5 օրվա ընթացքում,
• վարկի փաստացի տրամադրումը հաճախորդին կատարվում է համապատասխան պետական մարմիններից անշարժ գույքի գնման իրավունքի վկայականը ստանալուն պես:

Վարկի ամսական վճարումները կարող ես կատարել հետևյալ տարբերակներով․

• հավասարաչափ ամսական մարումներ (անուիտետային), որի դեպքում մայր գումարը և կուտակված տոկոսները ներառված են փոփոխական մասերով,
• փոփոխական ամսական մարումներ (զսպանակաձև), որում մայր գումարը ներառված է հավասար չափով, իսկ կուտակված տոկոսները` փոփոխական,
• խառը մարումներ․ այս դեպքում կարելի է ընտրել մարումների նախընտրելի ժամանակացույց, իսկ տարեկան վճարվող մայր գումարը պետք է հավասար լինի վարկի պայմանագրային արժեքի առնվազն 5%-ին։

Հայտը ներկայացնելուց հետո 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում բանկի աշխատակիցը քեզ կտեղեկացնի վարկի հաստատման մասին և կհրավիրի բանկ, որպեսզի փաստաթղթերդ ներկայացնես վարկավորման հաջորդ փուլի համար՝ ըստ հետևյալի․ 

• տեղեկանք աշխատավարձի վերաբերյալ. կարող են պահանջվել եկամուտը հավաստող այլ փաստաթղթեր (եկամուտների մասին տեղեկանք, արտերկրից եկամուտներ ունենալու դեպքում՝ նաև այդ եկամուտները հավաստող փաստաթղթեր)։

• ամուսնության (ամուսնալուծության, կնոջ/ամուսնու մահվան վկայական),

• ծննդյան վկայական,

• գրավադրվող անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի վկայական (գրավադրվող գույքը ձեռք բերվող գույքն է, որի մասին տեղեկանքը տրամադրում է կառուցապատող ընկերությունը, իսկ բանկի հետ համագործակցող ընկերությունները սովորաբար այն իրենք են ուղարկում բանկի էլ․ հասցեին),

• բանկի աշխատակիցը կարող է պահանջել նաև այլ փաստաթղթեր, օրինակ, եթե քո փաստացի բնակության հասցեն տարբերվում է անձնագրումդ գրանցված հասցեից, կպահանջվի ներկայացնել փաստացի բնակության հասցեի վերաբերյալ տեղեկանք։  

Նկատի ունեցիր․

• պետք է ներկայացնես պահանջվող փաստաթղթերի բնօրինակները,
• տեղեկանքները ուժի մեջ են 15-30 օր ժամկետով։ 

Վարկային պայմանագիրը ստորագրելու առաջարկը ընդունելու կամ մերժելու համար ունես 7 աշխատանքային օր, մինչև այդ՝

• բանկը առձեռն կամ փոստով քեզ տրամադրում է հիպոթեքային վարկի պայմանագիր կնքելու գրավոր առաջարկը (օֆերտան) վարկային պայմանագրի և վճարումների մոտավոր ժամանակացույցի պատճենի հետ, որպեսզի ծանոթանաս և հայտնես առարկություններդ,  
• պայմանագիրը կնքելու առաջարկին համաձայնությունդ հայտնելու ես ֆիզիկապես ներկայանալու ու գրավոր կերպով այն ընդունելու միջոցով։ 

• Անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի հիմքերի պատճենները (ներկայացվում են ըստ բանկի պահանջի),

• ձեռք բերվող/գրավադրվող գույքի սեփականատերերի անձը հաստատող փաստաթղթերը (բնօրինակները), 

• գրավադրվող գույքի սեփականատերերի ամուսնության, ամուսնալուծության, կնոջ/ամուսնու մահվան վկայականի պատճենը,

• տեղեկանք Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեից` գույքի պարտավորություններով ծանրաբեռնվածության վերաբերյալ (միասնական տեղեկանք),

• անշարժ գույքի ապահովագրության պայմանագիրը,

• անշարժ գույքի նկատմամբ հարկային պարտավորությունների վերաբերյալ տեղեկանք,

• այլ փաստաթղթեր` բանկի մասնագետի պահանջով։

Այո՛, սակայն հաշվի առ, որ նման դեպքերում գուցե բանկի կողմից տույժեր սահմանված լինեն։ Այդ մասին պետք է նշված լինի վարկային պայմանագրում, բանկի աշխատակիցը նույնպես պետք է քեզ տեղեկացնի։  

Կարևոր է հիշել․ 

• եթե ցանկանում ես վարկի մայր գումարը նվազեցնելու համար ավել գումար վճարել, այդ մասին պետք է անպայման նշես ինչպես կանխիկ, այնպես էլ առցանց վճարումների դեպքում։ 

Հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերելու դեպքում կնքվում է ոչ թե բնակարանի առուվաճառքի, այլ բնակարանի գնման իրավունքի ձեռքբերման պայմանագիր (կարող է տարբեր անվանումներ ունենալ), որի հիման վրա է ապագայում գրանցվում անշարժ գույքը՝ սեփականության իրավունքով։

Պայմանագիրը՝

• եռակողմ է, ստորագրվում է գույքը ձեռք բերողի, բանկի և կառուցապատողի միջև,
• իրավական առումով համարժեք է բնակարանի առուվաճառքի պայմանագրին,
• սահմանում է շենքի կառուցման ավարտից հետո անշարժ գույքը սեփականության իրավունքով հանձնելու կառուցապատողի պարտավորությունը, իսկ պայմանագրի լուծման դեպքում՝ կառուցապատողի կողմից կանխավճարի վերադարձման ձևը:

• ՀՀ և այլ երկրների 18-70 տարեկան քաղաքացիներ (օտարերկրյա քաղաքացիները պետք է լինեն ՀՀ ռեզիդենտ), այն պայմանով, որ վարկային պայմանագրի ժամկետի ավարտին վարկառուի տարիքը չի գերազանցի 70 տարեկանը։
• Հակառակ դեպքում վարկը տրամադրվում է 18-70 տարեկան համավարկառուի կամ երաշխավորի առկայությամբ, որոնց տարիքը նույնպես մինչև պայմանագրի ժամկետի ավարտը չի գերազանցի 70 տարեկանը:

Նախապես այցելելով բանկ՝ վարկային մասնագետին ներկայացրու քո (համավարկառուների առկայության դեպքում՝ նաև նրանց) եկամուտների մասին տեղեկանքները և պարզիր, թե որքան գումար կարող է բանկը քեզ տրամադրել:

Համադրելով բանկի կողմից տրվող գումարը քո անձնական միջոցների հետ՝ ընտրիր բնակարանդ այդ գնային սահմաններում:

Հիպոթեքային վարկի համար ներկայացվում են փաստաթղթերի բնօրինակները՝ մի քանի փուլով։ 

Վարկային հայտը լրացնելիս պահանջվող փաստաթղթեր. 

• վարկի հայտ-դիմում,

• անձը հաստատող փաստաթղթեր,

• ձեռք բերվող/գրավադրվող գույքի սեփականության վկայականը,

• այլ փաստաթղթեր` բանկի մասնագետի պահանջով։

Նախնական հաստատումից հետո պահանջվող փաստաթղթեր. 

• տեղեկանք աշխատավարձի վերաբերյալ և/կամ եկամուտը հավաստող այլ փաստաթղթեր,

• ծննդյան, ամուսնության, ամուսնալուծության, կնոջ/ամուսնու մահվան վկայականներ,

• գրավադրվող անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի վկայական,

• այլ փաստաթղթեր` բանկի մասնագետի պահանջով։ 

Վարկը հաստատելուց հետո պահանջվող փաստաթղթեր.

• անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի հիմքերը (ըստ բանկի պահանջի), 

• ձեռք բերվող/գրավադրվող գույքի սեփականատերերի անձը հաստատող փաստաթղթեր,

• գրավադրվող գույքի սեփականատերերի ամուսնության, ամուսնալուծության, կնոջ/ամուսնու մահվան վկայականներ,

• միասնական տեղեկանք (տրվում է Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեից),

• անշարժ գույքի ապահովագրության պայմանագիր (տրամադրում է բանկը),

• անշարժ գույքի նկատմամբ հարկային պարտավորությունների վերաբերյալ տեղեկանք (տրվում է համապատասխան համայնքի թաղապետարանից),

• այլ փաստաթղթեր` բանկի մասնագետի պահանջով։

Գրավադրվող գույքը պարտադիր գնահատվում է բանկի հետ համագործակցող ընկերություններից որևէ մեկի կողմից՝ քո ընտրությամբ։ Այդ մասին բանկի աշխատակիցը քեզ կտեղեկացնի և կտրամադրի համագործակցող ընկերությունների ցանկը։  

• Գույքի գնահատման արժեքը կազմում է 13,000 - 30,000 ՀՀ դրամ՝ կախված գույքի տեսակից:
• Առանձին դեպքերում խոշոր գույքի գնահատման վճարը սահմանվում է պայմանագրային հիմունքներով:

Հիպոթեքային վարկով երկրորդային շուկայից բնակարան ձեռք բերելու դեպքում կատարելու ես հետևյալ վճարումները․ 

• վարկային հայտի ուսումնասիրության վճար՝ 5,000 ՀՀ դրամ (բանկին),
• վարկի տրամադրման վճար, որը սկսվում է 50,000 ՀՀ դրամից (բանկին), 
• գրավի առարկայի գնահատման ծախսեր՝ 18,000-25,000 ՀՀ դրամ (գնահատող կազմակերպությանը),
• ապահովագրության վճար (բանկին),
• միասնական տեղեկանքի վճար՝ 10,000 ՀՀ դրամ (Կադաստրի կոմիտեին), 
• նոտարական վավերացման վճար՝ 20,000 ՀՀ դրամ (նոտարին), 
• սեփականության իրավունքի գրանցում ՀՀ կադաստրի պետական կոմիտեում՝ 45,,000 ՀՀ դրամ (Կադաստրի կոմիտեին),
• գրավի իրավունքի գրանցում ՀՀ կադաստրի կոմիտեում՝ 27,000 ՀՀ դրամ (Կադաստրի կոմիտեին)։  

Վճարելու ես բնակարանի արժեքի 5-ից 30 տոկոսի չափով կանխավճար։

Ընտրված բանկում բացվում է հաշվեհամար, որին մուտքագրվում է կանխավճարը, մինչև վարկի տրամադրումը այն սառեցվում է։ 

Վարկային պայմանագիրը հաստատելուց հետո բանկի աշխատակիցը նախապատրաստում է բնակարանի գնման իրավունքի եռակողմ պայմանագիրը, որը ստորագրվում և վավերացվում է նոտարի մոտ՝ քո, վաճառողի և բանկի միջև։ 

Բնակարանի սեփականության իրավունքի վկայականը փաստաթուղթ է, որը հավաստում է տվյալ հասցեում կառուցված բնակելի տարածքի նկատմամբ քո իրավունքները՝ որպես սեփականատեր։

Վկայականը ստանալուց հետո դու կարող ես՝ 

• սեփականության հիմքով գրանցվել տվյալ հասցեում՝ այն նշելով որպես բնակության վայր, կամ թույլ տալ, որպեսզի այլ անձինք գրանցվեն տվյալ հասցեում,
• դիմել կոմունալ ծառայությունների համապատասխան գրասենյակներ՝ բաժանորդ դառնալու համար, որից հետո կկարողանաս կատարել կոմունալ վճարումները, 
• բնակարանը վաճառել, վարձակալությամբ տրամադրել կամ կատարել սեփականության իրավունքից բխող այլ գործողություններ։   

Միանվագ վճարման միջոցով բնակարանը ձեռք բերելու դեպքում վաճառքի պայմանագիրը կնքելուց հետո անմիջապես կարող ես դիմել սեփականության իրավունքը գրանցելու համար։ Դա կարող ես կատարել Կադաստրի կոմիտեում կամ նոտարական գրասենյակում։

Նկատի ունեցիր, որ նոտարական գրասենյակ դիմելու դեպքում գործընթացքը կարող է տևել ավելի երկար, քան օրենքով սահմանված ժամկետն Է (3 աշխատանքային օր)։   

Բնակարանը հիպոթեքային վարկով առաջնային շուկայից ձեռք բերելու դեպքում դու պետք է սպասես, մինչև կառուցապատողը շենքի կառուցումն ավարտի, համապատասխան մարմնից ստանա ավարտական ակտը (շահագործման թույլտվություն) և այն տրամադրի քեզ։

Դրանից հետո միայն պետք է դիմել Կադաստրի կոմիտե կամ նոտարական գրասենյակ՝ բնակարանի նկատմամբ սեփականության իրավունքի պետական գրանցման համար։ 

Երկրորդային շուկայից հիպոթեքային վարկով ձեռք բերված բնակարանի նկատմամբ սեփականության իրավունքի փոխանցման պայմանագիրը պետք է կնքել և վավերացնել նոտարական գրասենյակում, այնուհետև այն գրանցել Կադաստրի կոմիտեում։ 

Ծրագրով տրամադրվում է՝ 

• բնակարանի, կառուցվող շենքից բնակարանի գնման իրավունքի կամ անհատական բնակելի տան ձեռքբերման հավաստագիր,
• անհատական բնակելի տան կառուցման հավաստագիր,
• գործող հիպոթեքային վարկի մարման աջակցություն։

Աջակցություն ստանալու հավաստագրերը ընտանիքի մեկ անդամի համար (անկախ տարիքից) տրվում են հետևյալ գումարների չափով․ 

• 5 մլն դրամ, եթե տունը/բնակարանը ձեռք է բերվում կամ կառուցվում հետևյալ քաղաքային և գյուղական բնակավայրերից որևէ մեկում,
• 4 մլն դրամ, եթե տունը/բնակարանը ձեռք է բերվում կամ կառուցվում հետևյալ քաղաքային և գյուղական բնակավայրերից որևէ մեկում, 
• 3 մլն դրամ, եթե բնակարանը ձեռք է բերվում կամ կառուցվում մյուս բնակավայրերում՝ բացի Երևանի 1-ին և 2-րդ գոտիներից (ընդգրկում է Փոքր կենտրոն, Կենտրոն վարչական շրջանի մյուս մասերը և Արաբկիր վարչական շրջանից մի հատված)։ 
• 2 մլն դրամ, եթե հիպոթեքը արդեն վերցված է, բացառություն են Երևանի 1-ին և 2-րդ գոտիները։ 

Աջակցությունը ստանալու համար կարող է դիմել 2020 թ․ սեպտեմբերի 27-ից հետո Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված ընտանիքը, եթե ընտանիքի բոլոր անդամները (նաև անչափահասները) ՀՀ քաղաքացի են։ 

Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված անձինք ՀՀ քաղաքացիություն ստանում են պարզեցված կարգով։

Ընտանիքը աջակցության համար չի կարող դիմել, եթե՝

• շահառու է բնակարանային մատչելիության ապահովման այլ ծրագրերի շրջանակներում (հաստատված է 2022 թվականի փետրվարի 17-ի թիվ 169-Լ որոշմամբ),
• ընտանիքի անդամներից առնվազն մեկը 19.09.2023 թ. կամ դիմելու օրվա դրությամբ ՀՀ-ում սեփականության իրավունքով ունի բնակարան կամ բնակելի տուն։

Աջակցության առաջին և երկրորդ բաղադրիչներից օգտվելու համար  կարող են դիմել՝ 

• 3 և ավելի անչափահաս երեխա ունեցող ընտանիքները,
• զոհվածի, կերակրողին կորցրածի կամ հաշմանդամության 1-ին կամ 2-րդ խումբ ունեցող անդամով ընտանիքները,
• այլ կազմ ունեցող ընտանիքները, որոնք ֆինանսական կազմակերպության կողմից կհամարվեն վարկունակ, բացի նախատեսված հավաստագրից, դրա արժեքի առնվազն 50 տոկոսի չափով հավելյալ հիպոթեքային վարկ կստանան ծրագրի ցանկացած բաղադրիչով։ 

Աջակցության երրորդ բաղադրիչից կարող են օգտվել 2024 թվականի մայիսի 16-ի դրությամբ գործող հիպոթեքային վարկ ունեցող ընտանիքները, եթե ձեռք բերված կամ կառուցվող (կառուցված) անշարժ գույքի՝  

• գինը չի գերազանցում 55 միլիոն դրամը,
• բնակելի մակերեսը շահառու ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի մասով 12 քմ-ից պակաս չէ,
• սեփականության իրավունքը գրանցված է շահառու ընտանիքի բոլոր անդամների անունով։

Ծրագրի շրջանակում հիպոթեքային վարկը տրամադրվում է՝

• առաջնային շուկայի համար առավելագույնը 7.5 տոկոսով՝ առանց սուբսիդավորման,
• երկրորդային շուկայի համար առավելագույնը 9.5 տոկոսով, որից պետությունը (ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունը) սուբսիդավորում է Երևանում 2 տոկոսով, առավելագույնը 7․5 տոկոսադրույքով, իսկ ՀՀ մարզերում՝ 4 տոկոսով, առավելագույնը 5.5 տոկոսադրույքով։ 

Այս ծրագրով հիպոթեքային վարկի մարման նվազագույն ժամկետը 10 տարի է։

Ծրագրին մասնակցելու նպատակով պետք է դիմել հետևյալ բանկերից և վարկային կազմակերպություններից որևէ մեկին՝ հիպոթեքային վարկ ստանալու համար, պարզել՝ կարող է տրամադրվել աջակցությունը, և ներկայացնել պահանջվող փաստաթղթերը։

Վարկի տրամադրման կամ մերժման որոշումը կայացվում է առավելագույնը 10 աշխատանքային օրվա ընթացքում՝ պահանջվող բոլոր փաստաթղթերը ներկայացնելուց հետո:

Պարտադիր պահանջվող փաստաթղթերի ցանկ․

• վարկառուի (համավարկառուի) անձը հաստատող փաստաթուղթ,

• վարկառուի ամուսնու անձը հաստատող փաստաթուղթ,

• վարկառուի և նրա ամուսնու ծննդյան վկայականները,

• վարկառուի և նրա ամուսնու սոցիալական քարտերը,

• վարկառուի ամուսնության վկայականը, երեխաների ծննդյան վկայականները (առկայության դեպքում):

Եթե վարկառուն վարձու աշխատող է, ապա ներկայացնում է՝

• եկամուտների մասին տեղեկանք գործատուից, որտեղ պետք է նշված լինի վարկառուի (համավարկառուի) պաշտոնը, աշխատանքային ստաժը, փաստացի եկամտի չափը,

• վարկառուի, նրա ամուսնու և համավարկառուի անհատական հաշվի քաղվածքներ (վերջին մեկ տարվա, տրամադրում է հարկային մարմինը),

• տվյալներ նախկին զբաղվածության մասին (գործատուն, զբաղեցրած պաշտոնը, յուրաքանչյուր կազմակերպությունում աշխատանքի ստաժը (եթե դիմողի զբաղվածությունը տվյալ աշխատավայրում 12 ամսից պակաս է)),

• վարկառուի/համավարկառուի բանկային քարտի քաղվածքը, որտեղ նշված կլինի ամսական աշխատավարձի չափը (անհրաժեշտության դեպքում):

Եթե վարկառուն ինքնազբաղված է, ներկայացնում է․

• հարկ վճարողի հարկային համարը (ՀՎՀՀ), պետական գրանցման վկայականը, կազմակերպության կանոնադրությունը (առկայության դեպքում) և գործունեության տվյալ տեսակով զբաղվելու թույլտվության փաստաթղթերը, եթե առկա են,

• վերջին 1 տարվա հարկային հաշվետվությունները և ծախսերի վերաբերյալ տեղեկատվություն (անհրաժեշտության դեպքում),

• ինքնազբաղվածների եկամուտների գնահատման հաշվետվություն,

• այլ փաստաթղթեր՝ բանկի պահանջով։
  
  

Գույքային փաստաթղթեր՝

• գրավադրվող անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի գրանցման վկայական (նաև վկայականի հիմքերը՝ ըստ անհրաժեշտության),

• միասնական տեղեկանք՝ տրված Կադաստրի կոմիտեի կողմից,

• գրավադրվող անշարժ գույքի գնահատման հաշվետվություն:

Այլ փաստաթղթեր՝

• տեղեկանք վարկառուին և նրա ամուսնուն սեփականության իրավունքով պատկանող անշարժ գույքերի վերաբերյալ (տրվում է Կադաստրի կոմիտեի կողմից),

• գրավադրվող անշարժ գույքի և վարկառուի (համավարկառուի)՝ դժբախտ պատահարից ապահովագրության վկայականներ,

• վարկի տրամադրման անդորրագիր կամ քաղվածք:

Տրվում է միանվագ դրամական աջակցություն, որն ուղղվում է հիպոթեքային վարկի մայր գումարի մարմանը։ Երեխայի ծննդյան աջակցության չափը դիմելու օրվա դրությամբ կազմում է՝ 

• մարզում շահառուի առաջին կամ երկրորդ երեխայի դեպքում վարկի մնացորդային մայր գումարի 10%-ի չափով, իսկ Երևան քաղաքում 5%-ի չափով, առավելագույնը 500,000 դրամ,  
• մարզում երրորդ և հաջորդ երեխայի դեպքում վարկի մնացորդային մայր գումարի 50% չափով, իսկ Երևան քաղաքում՝ 25% չափով, առավելագույնը 2,000,000 դրամ։

Եթե բնակելի անշարժ գույքը ձեռք է բերվում կամ կառուցվում սահմանամերձ բնակավայրում կամ այնպիսի գյուղական բնակավայրում, որտեղ կառուցվում են դպրոցներ կամ մանկապարտեզներ, աջակցությունն ավելացվում է 50 %-ով։

Միաժամանակ 1-ից ավելի երեխա ծնվելու դեպքում աջակցության չափը հաշվարկվում է ըստ ծնված երեխաների քանակի։

Ծրագրին քաղաքացին կարող է դիմել, եթե՝  

• ՀՀ քաղաքացի է և ստացել է հիպոթեքային վարկ,
• դիմել է մինչև երեխայի 1 տարին լրանալը (ներառյալ)։

Աջակցությունը տրամադրվում է, եթե՝

• ձեռք բերված անշարժ գույքի կամ կառուցվող շենքից բնակարան գնելու իրավունքի ձեռքբերման, շուկայական կամ նախահաշվային առավելագույն գինը 35 մլն դրամ է, 3-րդ և ամեն հաջորդ երեխայի ծննդյան դեպքում այդ գումարն ավելանում է 5 մլն դրամով,
• տվյալ անշարժ գույքը շահառուին, գրանցված ամուսնության առկայության դեպքում՝ նաև նրա ամուսնուն անձնական կամ ընդհանուր համատեղ կամ ընդհանուր սեփականության իրավունքով պատկանող միակ բնակելի անշարժ գույքն է,
• դիմելու օրվա դրությամբ շահառուն առնվազն 12 ամիս կատարել է հիպոթեքային վարկի մարումներ, և վերջին 12 ամիսների ընթացքում մարված հիպոթեքային վարկի գծով ուշացված օրերի ընդհանուր քանակը չի գերազանցում 30 օրացուցային օրը:

Ստորև ներկայացված քայլերն անհրաժեշտ է կատարել «Շարունակել» կոճակը սեղմելուց հետո․

• այլցելել e-request.am կայք, որը կտանի էլեկտրոնային հարցումների միասնական հարթակ,
• ընտրել «Ուղարկել դիմում հարցում կամ բողոք» բաժինը,
• նույնականացվել նախընտրելի «ԵսԵմ» նույնականացման հարթակում կամ գրանցվել կայքում,
• լրացնել դիմումի ձևը, կցել համապատասխան փաստաթղթերը և հանձնել դիմումը։ 

Այս ծառայությանը առցանց եղանակով հնարավոր է դիմել այն դեպքում, երբ վարկը տրամադրած կազմակերպությունը աջակցության պայմանագրի կողմ չէ։

 
Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությանը նամակ ուղղելով՝ պետք է ներկայացնել ֆինանսական կազմակերպության կողմից տրված համապատասխան տեղեկանքը և հետևյալ փաստաթղթերը․

• անձը հաստատող փաստաթուղթ,
• երեխայի (երեխաների) ծննդյան վկայական,
• հանրային ծառայությունների համարանիշ (ՀԾՀ),
• վերջին 12 ամիսների մարումների վերաբերյալ քաղվածք,
• անշարժ գույքի սեփականության վկայական,
• գրանցված ամուսնության առկայության դեպքում՝ ամուսնության վկայական։

Հղում օրենսդրությանը

ՀՀ Կառավարության 2020 թվականի մայիսի 14-ի N 968-Լ որոշում

Որոշումը հնարավոր է գտնել arlis.am կայքում։

Ծրագրի շրջանակում միանվագ դրամական աջակցություն է տրամադրվում երեխա ունեցող ընտանիքներին՝ մարզային բնակավայրերում հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերելու կամ անհատական բնակելի տուն կառուցելու համար։

• Միանվագ դրամական աջակցությունը տրամադրվում է ձեռք բերվող բնակարանի արժեքի 5%-ի չափով, բայց չի կարող 1 մլն դրամից ավելի լինել։
• Աջակցությանը 3-րդ և հաջորդ յուրաքանչյուր երեխայի համար ավելանում է բնակարանի արժեքի 5%-ի չափով, բայց ոչ ավելի, քան 500,000 դրամը։
• Աջակցության առավելագույն չափը 2 մլն դրամ է։
• Եթե շահառուն հիպոթեքային վարկով բնակելի անշարժ գույքը ձեռք է բերում կամ անհատական բնակելի տունը կառուցում է սահմանամերձ կամ այնպիսի գյուղական բնակավայրում, որտեղ կառուցվում են դպրոցներ կամ մանկապարտեզներ, ապա աջակցությունն ավելացվում է 50%-ով։

Աջակցությունը տրամադրվում է, եթե՝

• մարզային բնակավայրում գտնվող անշարժ գույքը ձեռք է բերվել, կամ հիպոթեքային վարկը տրամադրվել է 2024 թվականի հունվարի 1-ին կամ դրանից հետո,
• անշարժ գույքի կամ բնակարանի գնման իրավունքի ձեռքբերման, շուկայական կամ նախահաշվային առավելագույն գինը 35 մլն դրամ է։ 3-րդ և ամեն հաջորդ երեխայի ծննդյան դեպքում այդ գումարն ավելանում է 5 մլն դրամով,
• կատարվում է նվազագույն կանխավճար, որը երկրորդային շուկայից ձեռք բերվող գույքի դեպքում արժեքի 10%-ն է, իսկ առաջնային շուկայի դեպքում՝ 7,5%-ը (բացառությամբ այն դեպքի, երբ աջակցությունը տրամադրվում է բնակելի տուն կառուցելու համար հիպոթեքային վարկ ստացած շահառուին),
• գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը գրանցվում է շահառուի կամ նրա ամուսնու անունով (եթե կա գրանցված ամուսնություն),
• գույքը շահառուին կամ նրա ամուսնուն (գրանցված ամուսնության դեպքում), սեփականության իրավունքով (50% և ավելի) պատկանող միակ բնակելի գույքն է։ 

Անհրաժեշտ է ֆիզիկապես դիմել Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության հետ պայմանագիր կնքած հետևյալ բանկերից կամ վարկային կազմակերպություններից մեկին։

Անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը սահմանում է բանկը կամ վարկային կազմակերպությունը։

 Ծրագրի շրջանակում պետությունը զինծառայողներին տրամադրում է՝

• հիպոթեքային վարկերի գծով տոկոսագումարի սուբսիդավորում,
• վարկի ստացման նպատակով կանխավճարի, իսկ անմիջապես կառուցապատողից բնակարան կամ տուն ձեռք բերելիս՝ նաև վարկի վճարված տոկոսագումարի փոխհատուցման համար եկամտային հարկի վերադարձ,
• վարկի մայր գումարի մարում։ 

Պետք է նկատի ունենալ հետևյալը․  

• ծրագրի շրջանակում անշարժ գույքի արժեքի առավելագույն չափը 28.500.000 ՀՀ դրամ է։
• պետության կողմից կանխավճարի գծով աջակցության չափը կազմում է 2.500.000 դրամ, սուբսիդավորվում է վարկի տոկոսադրույքից՝ 5 տոկոսը։

Ծրագրի շահառու կարող են դառնալ Պաշտպանության նախարարության համակարգի սպայական և ավագ ենթասպայական (ենթասպա, ավագ ենթասպա կոչում կրողներ) կազմերի պայմանագրային զինծառայողները։

Ծրագրով անհատույց ֆինանսական աջակցություն է տրամադրվում ՀՀ ՊՆ համակարգի առաջին կամ երկրորդ խմբի հաշմանդամության և զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող նախկին զինծառայողների ու զոհված (մահացած)  զինծառայողների ընտանիքներին։

Այն կարելի է օգտագործել սեփականության իրավունքով բնակարան կամ բնակարանի գնման իրավունք ձեռքբերելու համար։  

Ծրագրին կարող են դիմել․

• 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող նախկին զինծառայողները և զոհված (մահացած) զինծառայողների ընտանիքները, որոնք կենսաթոշակի իրավունք ստանալու կամ զինծառայողի զոհվելու (մահանալու) օրվա դրությամբ ՀՀ տարածքում չունեն սեփականության իրավունքով բնակելի տարածք կամ ունեն, սակայն այն 4-րդ աստիճանի վթարային է և ենթակա է քանդման։ 
• 1-ին խմբի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող նախկին զինծառայողները, որոնք կենսաթոշակի իրավունք ստանալու օրվա դրությամբ ՀՀ տարածքում ունեն սեփականության իրավունքով բնակելի տարածք, սակայն զինծառայողի և նրա  ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի մասով տարածքի բնակելի մակերեսը 5.5 քառակուսի մետրից պակաս է։ 
• Մինչև «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքը ուժի մեջ մտնելը ՀՀ կառավարության 2005 թվականի հունիսի 9-ի N 947-Ն և 2017 թվականի օգոստոսի 10-ի N 1016-Ն որոշումներով սահմանված կարգով որպես բնակարանային պայմանների բարելավման կարիքավոր հաշվառված 2-րդ խմբի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող նախկին զինծառայողները, որոնք ՀՀ տարածքում ունեն սեփականության իրավունքով բնակելի տարածք, սակայն նրա ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի մասով տարածքի բնակելի մակերեսը 5.5 քառակուսի մետրից պակաս է։
• 3-րդ խմբի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող այն նախկին զինծառայողները, որոնք ՀՀ տարածքում չունեն սեփականության իրավունքով բնակելի տարածք կամ ունեն, սակայն այն 4-րդ աստիճանի վթարային է և ենթակա է քանդման, կամ զինծառայողի և նրա ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի մասով տարածքի բնակելի մակերեսը 5.5 քառակուսի մետրից պակաս է։

Անհրաժեշտ է դիմումը և պահանջվող փաստաթղթերը ներկայացնել զինծառայողի հաշվառման վայրի համայնքի ղեկավարին (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետին):

Անհրաժեշտ են՝

• Զինծառայողին հաշմանդամություն ունեցող անձ ճանաչելու մասին տեղեկանքը և զինծառայողի հիվանդության, վնասվածքի կամ խեղման զինվորական ծառայության հետ պատճառական կապի վերաբերյալ ռազմաբժշկական փորձաքննական մարմնի եզրակացության պատճենը,
• ՀՀ ՊՆ համակարգի՝ 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամության զինվորական կենսաթոշակի իրավունքը կամ զոհված (մահացած) զինծառայողի ընտանիքի անդամի կարգավիճակը հավաստող տեղեկանքը (Տրվում է ՀՀ ՊՆ սոցիալական ապահովության խնդիրներ իրականացնող ստորաբաժանման կողմից),
• տեղեկանքներ բնակարանային պայմանների, ընտանիքի կազմի վերաբերյալ, որտեղ պետք է նշված լինեն բնակարանի սեփականատիրոջ, բնակարանի բնակելի մակերեսի, սենյակների թվի, այդ հասցեում հաշվառված անձանց և նրանց ազգակցական կապի մասին տվյալներ (եթե ընտանիքի չափահաս անդամները հաշվառված են տարբեր հասցեներում, ապա նմանօրինակ տեղեկանք պետք է ներկայացվի բոլորի հաշվառման վայրերից), բնակարանի և (կամ) բնակելի տան սեփականության վկայականի պատճենը,
• ՀՀ անշարժ գույքի կադաստրի կոմիտեի տարածքային ստորաբաժանման և տեղեկատվական կենտրոնի կողմից տրված տեղեկատվությունը` շահառուի անվամբ ՀՀ տարածքում սեփականության իրավունքով բնակելի տարածք ունենալու, ինչպես նաև զինծառայողի` 1-ին կամ 2-րդ խմբի հաշմանդամություն զինվորական կենսաթոշակի իրավունք ունեցող ճանաչվելու կամ զոհվելու (մահանալու) օրվան նախորդող 5 տարվա ընթացքում սեփականության իրավունքով բնակելի տարածքը օտարելու մասին, 
• շահառու չափահաս անձանց անձնագրերի պատճենները` հաշվառման էջերով, ամուսնության (ամուսնալուծության) և անչափահաս երեխաների ծննդյան վկայականների պատճենները, ուսումնառության և հաշմանդամություն ունենալու, խնամքի ներքո գտնվելու վերաբերյալ տեղեկանքները:

Սուբսիդավորվում է բնակարանի (բնակելի տան) էներգաարդյունավետ վերանորոգումը, եթե աշխատանքների ընդհանուր արժեքից էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների ձեռքբերմանը կամ փոխարինմանը (էներգաարդյունավետ շինարարական նյութեր, ջեռուցման համակարգեր, արտաքին դռներ և պատուհաններ), իսկ անհատական բնակելի տան դեպքում՝ նաև արտաքին պատող և պարփակող կոնստրուկցիաների ջերմամեկուսացմանն ուղղվում է՝ 

• բնակարանների համար՝ առնվազն 20%-ը,
• բնակելի տների համար՝ առնվազն 30%-ը։

էներգաարդյունավետության չափանիշները սահմանվելու են ծրագրի իրականացման կարգով։

Վարկի սահմանաչափը կազմում է՝

• բազմաբնակարան շենքի բնակարանի վերանորոգման դեպքում՝ ոչ ավելի, քան 7 մլն դրամը,
• անհատական բնակելի տների համար՝ ոչ ավելի, քան 10 մլն դրամը։

ՀՀ-ում սեփականության իրավունքով բնակարան (բնակելի տուն) ունեցող ՀՀ այն քաղաքացիները, ովքեր ծրագրի իրականացման կարգն ուժի մեջ մտնելուց հետո իրենց բնակարանի (բնակելի տան) էներգաարդյունավետ վերանորոգման համար ֆինանսական կառույցներից ներգրավել են վարկային միջոցներ:

Վերանորոգման վարկի տոկոսադրույքը սուբսիդավորվում է հետևյալ տոկոսադրույքներով՝

• սահմանամերձ կամ բարձր լեռնային բնակավայրերում՝ 14%,
• ոչ սահմանամերձ գյուղական բնակավայրերում՝ 12%,
• ոչ սահմանամերձ քաղաքային բնակավայրերում՝ 11%,
• Երևան քաղաքում՝ 9%: