Հիպոթեքային վարկը երկարաժամկետ վարկատեսակ է՝ սովորաբար մինչև 20 տարի ժամկետով, որը տրամադրվում է բնակարանի (անհատական տան) ձեռքբերման կամ կառուցման համար։

Կառուցապատողից բնակարանի հիպոթեքային վարկ ստանալու համար կարող են դիմել ՀՀ և օտարերկրյա 18 տարին լրացած քաղաքացիները (օտարերկրյա քաղաքացիները պետք է լինեն ՀՀ ռեզիդենտ և ունենան ՀՀ քաղաքացի երաշխավոր)։

Օտարերկրյա քաղաքացիներին վարկը տրամադրվում է նաև արտարժույթով, եթե ՀՀ ռեզիդենտ համավարկառու ներգրավված չէ։  

Սովորաբար բանկային և վարկային կազմակերպությունը հիփոթեքային վարկեր է տրամադրում այն ռեզիդենտ քաղաքացիներին (ՀՀ-ում բնակվող օտարերկրյա քաղաքացիներ), ովքեր ունեն․

• հանրային ծառայությունների համարանիշ (ՀԾՀ),
• գրանցված են Հայաստանի որևէ հասցեում,
• ունեն աշխատանք։ 

Կառուցապատողից հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերելիս տեղեկացված եղիր, որ․

• հիպոթեքային վարկը ստանալիս անհրաժեշտ է վճարել միանվագ կանխավճար՝ գնվող բնակարանի արժեքի 10-30%-ի չափով,
• հիպոթեքային վարկը տրամադրվում է գրավի դիմաց, որը սովորաբար հենց գնվող գույքն է,
• գրեթե բոլոր դեպքերում գրավադրված գույքը պետք է ապահովագրված լինի վարկային պայմանագրի ողջ ընթացքում։ Երբեմն վարկը տրամադրող բանկի կողմից մատուցվող ծառայություններում ներառված է նաև գույքի ապահովագրությունը,
• որոշ դեպքերում վարկատու կազմակերպությունները պահանջում են նաև վարկառուների և/կամ համավարկառուների (օրինակ` ամուսիններ) դժբախտ պատահարից, մահացության և/կամ մշտական անաշխատունակության ռիսկերի ապահովագրություն։

Հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերելու տարբեր փուլերում կատարելու ես վճարումներ, որոնք կախված են բանկի կամ վարկային կազմակերպության սակագներից, Կադաստրի պետական կոմիտեում գործող վճարումներից․

• վարկային հայտի ուսումնասիրության վճար՝ 5,000 դրամ (բանկին),
• վարկի տրամադրման վճար, սկսվում է 50,000 դրամից (բանկին), 
• գրավի առարկայի գնահատման ծախսեր՝ 18,000-25,000 դրամ (գնահատող կազմակերպությանը),
• գույքի և դժբախտ պատահարներից ապահովագրության վճարներ՝ նվազագույնը 1,000 դրամ (բանկին),
• միասնական տեղեկանքի վճար՝ 10,000 դրամ (Կադաստրի կոմիտեին), 
• բնակարանի գնման իրավունքի վավերացման վճար՝ 50,000 դրամ (Կադաստրի կոմիտե), 
• սեփականության իրավունքի գրանցում Կադաստրի կոմիտեում՝ 26,000-151,000 դրամ, 
• և այլ վճարումներ, որոնց մասին բանկը կամ վարկային կազմակերպությունը քեզ կտեղեկացնի։

Կառուցապատողից հիպոթեքային վարկով բնակարան ձեռք բերելու համար հիմնական փաստաթղթերի ցանկը ներկայացնում է վարկը տրամադրող բանկը։ Բոլոր դեպքերում փաստաթղթերի հիմնական ցանկն այսպիսին է․

• վարկի հայտ-դիմումի նմուշը, որը տրամադրվում է տեղում,

• անձը հաստատող փաստաթղթեր (բնօրինակները),

• ձեռք բերվող/գրավադրվող գույքի սեփականության վկայականի (գնման իրավունք) պատճենը (տրամադրում է կառուցապատող ընկերությունը),

• տեղեկանք աշխատավայրից։

Հիփոթեքային վարկի տրամադրման ժամկետներն են՝

• վարկը տրամադրելու որոշման կայացումը տևում է առավելագույնը 10 օր,
• հաճախորդը տեղեկացվում է մեկօրյա ժամկետում,
• վարկային պայմանագրերը հաստատվում են հաճախորդի կողմից փաստաթղթերի ամբողջական փաթեթը ներկայացնելուց հետո 3-5 օրվա ընթացքում,
• վարկի փաստացի տրամադրումը հաճախորդին կատարվում է համապատասխան պետական մարմիններից անշարժ գույքի գնման իրավունքի վկայականը ստանալուն պես:

Վարկի ամսական վճարումները կարող ես կատարել հետևյալ տարբերակներով․

• հավասարաչափ ամսական մարումներ (անուիտետային), որի դեպքում մայր գումարը և կուտակված տոկոսները ներառված են փոփոխական մասերով,

• փոփոխական ամսական մարումներ (զսպանակաձև), որում մայր գումարը ներառված է հավասար չափով, իսկ կուտակված տոկոսները` փոփոխական,

• խառը մարումներ․ այս դեպքում կարելի է ընտրել մարումների նախընտրելի ժամանակացույց, իսկ տարեկան վճարվող մայր գումարը պետք է հավասար լինի վարկի պայմանագրային արժեքի առնվազն 5%-ին։

Այո՛, սակայն հաշվի առ, որ նման դեպքերում գուցե բանկի կողմից տույժեր սահմանված լինեն։ Այդ մասին պետք է նշված լինի վարկային պայմանագրում, բանկի աշխատակիցը նույնպես պետք է քեզ տեղեկացնի դրա մասին։  

Եթե ցանկանում ես վարկի մայր գումարը նվազեցնելու համար ավել գումար վճարել, այդ մասին պետք է անպայման նշես ինչպես կանխիկ, այնպես էլ առցանց վճարումների դեպքում։ 

Այո՛, հնարավոր է, որ վարկային պայմանագրում նշված լինի ֆիքսված տոկոսադրույք, սակայն որոշ ժամանակ անց այն փոփոխվի՝ բարձրանա կամ նվազի։

Ուշադիր ուսումնասիրիր վարկային պայմանագիրդ, քանի որ նման դեպքերում պայմանագրում նշված է լինում նախապես ֆիքսված և փոփոխվող տոկոսադրույքի ժամանակացույցը։

Տոկոսադրույքի փոփոխությունը կախված է Կենտրոնական բանկի լողացող տոկոսադրույքից (ԿԲԼՏ)։

Տոկոսադրույքի փոփոխության դեպքում բանկը պետք է քեզ հավելյալ ծանուցի այդ մասին էլեկտրոնային փոստի կամ հեռախոսազանգի միջոցով։

Ուշադրություն

Տոկոսադրույքի փոփոխության հետևանքով վերանայվում է ինչպես վճարման ժամանակացույցը, այնպես էլ՝ ամսական վճարումների թիվը։