ԲԵՏԱ

Հարթակը մշակման փուլում է․ ձեր կարծիքը կօգնի մեզ բարելավել այն:

Կյանքի իրադարձություն

Բիզնես և սեփականության իրավունքի պաշտպանություն

Ուղեցույցը պարունակում է բիզնեսի տեսակների, դրանց գրանցման, պահանջվող քայլերի հերթականության վերաբերյալ ողջ տեղեկատվությունը, որն անհրաժեշտ է Ձեր բիզնես գաղափարն իրագործելու և հաջողակ գործարարությամբ զբաղվելու ճանապարհին։

Որոշել եք բիզնե՞ս սկսել

Բիզնեսը գրանցելու հաջորդական քայլերը

  1. Քայլ 1

    Նախապատրաստվեք գրանցմանը

    Նախ այս ուղեցույցի միջոցով ծանոթացեք բիզնեսի գրանցման հերթական քայլերին՝ սկսած կազմակերպության գործունեության տեսակի ընտրությունից, քանի որ դրանից է կախված լինելու, թե հետագայում ինչ հարկեր եք վճարելու Ձեր բիզնեսի համար։

     

  2. Քայլ 2

    Գրանցեք բիզնեսը

    Պատրաստեք և բիզնեսի գրանցման ծառայության կենտրոններ ներկայացրեք բիզնեսի գրանցման համար անհրաժեշտ բոլոր փաստաթղթերը։ Ի դեպ՝ ԱՁ-ի և ՍՊԸ-ի գրանցումը հնարավոր է կատարել նաև առցանց եղանակով։  

     

  3. Քայլ 3

    Գործարկեք բիզնեսը

    Օգտվեք բիզնեսի աջակցության ծրագրերից ու արտոնություններից, վճարեք հարկերը և Ձեր բիզնես գործունեությունը ծավալեք արդեն օրինական դաշտում։   

     

Բիզնեսի տեսակները և մասնակիցների իրավունքները

Բիզնեսը գրանցելուց առաջ անհրաժեշտ է ընտրել բիզնեսի տեսակը, որը լավագույնս համապատասխանում է բիզնեսի ոլորտին, նպատակներին, գործելաոճին։ 

Բիզնեսի տեսակի ընտրությունն օգնում է հասկանալ բիզնեսի և դրա մասնակիցների գործունեության սահմանները։ 

Բաժինը կազմվել է ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարի 2013 թվականի սեպտեմբերի 19-ի հրամանի համաձայն

Բիզնեսի գրանցումը

Ինչո՞ւ է բիզնեսի պետական գրանցումը կարևոր

Եթե սկսում եք բիզնեսով զբաղվել կամ արդեն ունեք գործող բիզնես, գրանցեք այն, քանի որ այդպես Դուք կկարողանաք՝ 

Բիզնեսի գրանցումը մի փոքր երկարատև, սակայն շատ կարևոր և հետագա քայլերի ընթացքը հեշտացնող գործընթաց է, որի ժամանակ ընտրում եք բիզնեսի տեսակը, բիզնեսի մասնակիցներին, սահմանում նրանց իրավունքները, օգտվում պետական աջակցության ծրագրերից և ծավալում գործունեություն, որի բոլոր քայլերը սահմանված են օրենքով և չեն առաջացանում որևէ խնդիր։ 

Բաժինը կազմվել է՝ համաձայն «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին», «Անհատ ձեռնարկատիրոջ մասին», «Իրավաբանական անձանց պետական գրանցման մասին», «Էլեկտրոնային փաստաթղթի և էլեկտրոնային թվային ստորագրության մասին» ՀՀ օրենքների

Իրական շահառուների հայտարարագրում

Ներկայացրեք իրական շահառուների հայտարարագիր

Ուշադրություն
Բիզնեսը գրանցելուց հետո 40 օրվա ընթացքում Դուք պետք է ներկայացնեք իրական շահառուների վերաբերյալ հայտարարագիր։ Անհատ ձեռնարկատեր լինելու դեպքում այս հայտարարագիրը ներկայացնելու կարիք չկա։

Իրական շահառու են համարվում․ 

  • կազմակերպության՝ ձայնի իրավունք տվող բաժնետոմսերի կամ բաժնեմասերի 20%-ից ավելին ունեցող կամ կանոնադրական կապիտալում 20%-ից ավելի մասնակցություն ունեցող մասնակիցները,
  • փաստացի կամ այլ միջոցներով կազմակերպությունը վերահսկող պաշտոնատար անձինք (օրինակ՝ կազմակերպության տնօրենը, փոխտնօրենը կամ ղեկավար անձնակազմի ցանկացած ներկայացուցիչ, ով մասնակցում է կազմակերպության վերահսկմանը, սակայն բաժնեմաս չունի)։ 

Հանքարդյունաբերության և ֆինանսական ոլորտի կազմակերպությունների կողմից իրական շահառուների հայտարարագրումն ունի որոշ առանձնահատկություններ, որոնց կարող եք ծանոթանալ վիդեո-ուղեցույցներում։

Իրական շահառուների հայտարարագիրը թույլ է տալիս՝

  • նվազեցնել կազմակերպությունը այլ անձանց կողմից փաստացի վերահսկելու և շահույթ ստանալու ռիսկերը, 
  • բացահայտել այն անձանց, որոնք փորձում են իրավաբանական անձ օգտագործելու միջոցով իրավական խախտումներ կատարել։ 

Հատարարագիրը կարող է ներկայացնել իրավաբանական անձի գործադիր ղեկավարը կամ նրա կողմից լիազորված անձը։ 

Առցանց ներկայացնել իրական շահառուների վերաբերյալ հայտարարագիր
Սկսել
Առցանց տրամադրել էլեկտրոնային լիազորագիր
Սկսել
Բաժինը կազմվել է՝ համաձայն «Փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին» ՀՀ օրենքի և ՀՀ արդարադատության նախարարի՝ 2021 թվականի օգոստոսի 30-ի N416-Ն հրամանի։

Կանխիկ և անկանխիկ գործարքներ

Ստեղծեք բիզնեսի բանկային հաշիվ

Բանկային հաշիվն անհրաժեշտ է ընկերության ֆինանսական միջոցների կառավարման համար։ Իրավաբանական անձանց դեպքում բիզնեսի հաշիվ ունենալը պարտադիր է։

Բիզնես հաշիվ ունենալով՝ կկարողանաք առանձնացնել բիզնեսի դրամական հոսքերը, ծախսերն ու եկամուտները անձնական միջոցներից և վճարել հարկերը։

Բիզնեսի բանկային հաշվեհամարին է կցվում նաև հսկիչ դրամարկղային մեքենան (ՀԴՄ)։   

Դիմեք Հայաստանում գործող ցանկացած բանկ և ներկայացրեք.

  • իրավաբանական անձի պետական գրանցման քաղվածքը (այն տարածված է նաև «պետ․ ռեգիստրի վկայական» անվանմամբ),

  • տնօրենի անձնագիրը, սոցիալական կամ նույնականացման քարտը, ինչպես նաև բոլոր հիմնադիրների անձնագրի և սոցիալական քարտի պատճենները կամ նույնականացման քարտի պատճենը, 
  • կազմակերպության կանոնադրության բնօրինակը.

  • անհատ ձեռնարկատիրոջ դեպքում՝ հաշվառված անձի անձնագիրը և սոցիալական քարտը կամ նույնականացման քարտը։

Կարող են պահանջվել նաև այլ փաստաթղթեր՝ կախված բանկի պահանջներից։ 

Ձեռք բերեք հսկիչ դրամարկղային մեքենա (ՀԴՄ)

Բիզնեսի կանխիկ և անկանխիկ գործարքները կառավարեք հսկիչ դրամարկղային մեքենաների (ՀԴՄ) և Էլեկտրոնային առևտրի կետերի՝ POS-տերմինալների միջոցով։

Հսկիչ դրամարկղային մեքենան սարք է, որը գրանցում է ապրանքների կամ ծառայությունների վաճառքը և վաճառքի մասին տեղեկատվությունը փոխանցում հարկային ծառայությանը՝ գեներացնելով անդորրագիր:

Անկախ հարկման կամ գործունեության տեսակից՝ հսկիչ դրամարկղային մեքենա պարտադիր  պետք է կիրառեն բոլոր կազմակերպությունները, անհատ ձեռնարկատերերը և նոտարները, եթե կանխիկ վճարումներ են ստանում։

էլեկտրոնային հարթակների միջոցով ծառայություններ մատուցող կամ առևտուր իրականացնող բիզնեսները կիրառում են Էլեկտրոնային ՀԴՄ։

Պետք է նկատի ունենալ հետևյալը․ 

  • Յուրաքանչյուր գործարքի դիմաց կանխիկ գումարի առավելագույն չափը 300 հազար դրամ է (ներառյալ ԱԱՀ-ն), իսկ մեկ ամսվա ընթացքում այդպիսի գործարքների հանրագումարի մասով` 3 միլիոն դրամ (ներառյալ ԱԱՀ-ն)։

  • Մանրածախ առևտրում ամեն գործարքի դիմաց ֆիզիկական անձից կանխիկ դրամով ստացվող գումարի առավելագույն չափը 3 միլիոն ՀՀ դրամ է (ներառյալ ԱԱՀ-ն)։ 

  • Եթե մանրածախ առևտրում ապրանքների մատակարարման համար ավելացված արժեքի հարկի (ԱԱՀ) վերադարձի հարկային հաշիվ է դուրս գրվում, այդ գործարքների դիմաց կանխիկ դրամով գումարի ընդունման առավելագույն չափ չի կիրառվում (ԱԱՀ-ի վերադարձի հարկային հաշիվը դուրս է գրվում, երբ օտարերկրյա անձը ներկայացնում է հարկ վճարողից ԱԱՀ-ի գումարները հետ ստանալու պահանջ)։

Գործունեության հետևյալ տեսակների համար կանխիկ դրամով դրամական հաշվարկների դեպքում հսկիչ դրամարկղային մեքենայի կիրառությունը պարտադիր չէ։   
 

  • հեռակա՝ էլեկտրոնային հաղորդակցություն ապահովող կապի կամ հեռուստատեսային խանութների միջոցով վաճառքի իրականացում,
  • բնակչությանը կոմունալ ծառայությունների մատուցում՝ պայմանով, որ այդ ծառայությունների մասով կանխիկ դրամով դրամական հաշվարկների դեպքում տրամադրվում է վճարումը հավաստող փաստաթուղթ,
  • վիճակախաղի տոմսերի վաճառք,
  • ավտոմոբիլային, ջրային, երկաթուղային, օդային տրանսպորտով կատարվող ուղևորափոխադրումների, բեռնափոխադրումների և երթևեկության տոմսերի վաճառք,
  • առևտրի իրականացման վայրերի վաճառասեղաններից գյուղատնտեսական արտադրանքի և քաղաքացիներին սեփականության իրավունքով պատկանող գործածության մեջ եղած անձնական օգտագործման իրերի վաճառք,
  • տրանսպորտային միջոցներով իրականացվող գյուղատնտեսական արտադրանքի վաճառք,
  • ավտոտրանսպորտային միջոցը տաքսամետրով (սակաչափիչով) ապահովված լինելու դեպքում` մարդատար տաքսի ավտոմոբիլներով փոխադրումների իրականացում,
  • խաղատների և (կամ) շահումով խաղերի կազմակերպում,
  • օրենքով սահմանված կարգով գրանցված կրոնական կազմակերպությունների կողմից կրոնական պարագաների իրացում և (կամ) կրոնական ծիսակատարությունների ծառայությունների մատուցում,
  • փոստային ծառայությունների դիմաց վճարումը հավաստող փոստային վճարման պետական նշանների (փոստային նամականիշերի և այլ նշանների)՝ անվանական արժեքով իրացում,
  • փոստային և սուրհանդակային գործունեության իրականացում։

Հսկիչ դրամարկղային մեքենան ձեռք բերելուց հետո անհրաժեշտ է սարքի գրանցման դիմում ներկայացնել հարկային մարմին։ 

Հսկիչ դրամարկղային մեքենան անհրաժեշտ է տեղադրել առևտրի օբյեկտի, առևտրի իրականացման վայրի վաճառատեղի, աշխատանքի կատարման վայրի կամ ծառայության մատուցման վայրի այն հատվածում, որտեղ կատարվում է վճարումը:

 

ՀԴՄ կիրառողները պարտավոր են․

  • ապահովել յուրաքանչյուր հսկիչ դրամարկղային մեքենայով օրվա ընթացքում իրականացված դրամական հաշվարկների հանրագումարի վերաբերյալ տեղեկության ուղարկումը հարկային մարմին ցանցային կապի միջոցներով: Դա կատարվում է հարկային մարմնում սարքի գրանցման և ինտեգրման ճանապարհով։ 


Արտարժույթի կամ արտարժույթի դիլերային-բրոկերային առք ու վաճառքի գործունեության մասով կիրառվող հսկիչ դրամարկղային մեքենայի, համապատասխան ծրագիր պարունակող համակարգչային սարքավորման, ինչպես նաև համակարգչային ծրագրի կիրառության թույլտվությունը տրամադրում է ՀՀ կենտրոնական բանկը՝ համաձայնեցնելով հարկային մարմնի հետ:

Բոլոր առևտրի և սպասարկման կետերը՝ բացառությամբ կրպակների, պարտավոր են ապահովել հաճախորդի ցանկությամբ վճարային քարտերի միջոցով վճարումների ընդունման հնարավորությունը:

 

POS-տերմինալը (Point Of Sale - վաճառքի կետ) կամ էլեկտրոնային ՀԴՄ- անկանխիկ վճարումների հնարավորությունն ապահովող սարքավորում կամ ծրագրակազմ է, որի միջոցով կարելի է վաճառք  իրականացնել, ինչպես դա արվում է սովորական դրամարկղով։

Այն կարելի է ձեռք բերել և տեղադրել վաճառքի կետում, կամ ծրագրակազմը ակտիվացնել արդեն առկա հսկիչ դրամարկղային մեքենայի վրա։

Ծրագրակազմը կարելի է ակտիվացնել միաժամանակ մի քանի հասցեներում։

POS տերմինալը հեշտացնում է ապրանքի և դրա բնութագրերի որոնումը (գին, պիտանելիության ժամկետ, նկարագրություն և այլն), ինչպես նաև ապահովում է ֆիսկալ կտրոնի ստացումը՝ կատարելով փողի տարբերության՝ մնացորդի հաշվարկ։

Բացի վաճառքի հաշվառումից, POS-տերմինալը կարող է կուտակել նաև այլ տվյալներ՝ դրանց հետագա վերլուծության համար։

Առցանց դիմել հսկիչ դրամարկղային մեքենա (ՀԴՄ) գրանցելու համար
Սկսել
Բաժինը կազմվել է՝ համաձայն ՀՀ հարկային օրենսգրքի և ՀՀ կառավարության 2020 թվականի դեկտեմբերի 3-ի,N 1976-Ն որոշման։

Աշխատողների ներգրավումը

Աշխատողների ընդունելու իրավունք ունեն ինչպես անհատ ձեռնարկատերերը, այնպես էլ իրավաբանական անձինք։

Նկատի ունեցեք, որ՝

Իրավաբանական անձանց (ՍՊԸ, ԲԸ և այլն) գործադիր տնօրենների տվյալները պարտադիր է տրամադրել կազմակերպության պետական գրանցման ընթացքում, որից հետո սահմանված կարգով նրանց պետք է գրանցել նաև հարկային մարմնում՝ որպես աշխատողների։ 

Շատ կարևոր է աշխատողների ընդունման գործընթացը կազմակերպել օրենքի պահանջներին համապատասխան։

Նախքան նոր աշխատողին ընդունելը՝       

  • պարզեք, թե ինչքան աշխատավարձ կարող եք վճարել (նկատի ունեցեք, որ այն ՀՀ  նվազագույն աշխատավարձից պակաս չի կարող լինել),

  • ստուգեք՝ աշխատանքի ընդունվող անձն օրինական կերպով ՀՀ-ում աշխատելու իրավունք ունի՞ թե՝ ոչ (անհրաժեշտության դեպքում ստուգեք նաև նրա դատվածության բացակայությունը),

  • նախապատրաստեք աշխատանքային պայմանագիր, որտեղ հստակ կերպով պետք է ներկայացված լինեն Ձեր և աշխատողի իրավունքներն ու պարտականությունները (ցանկալի է պայմանագրի կազմելը հանձնարարել իրավաբանի),

  • կազմակերպեք աշխատողին ընդունելու հետ կապված Ձեր հարկային պարտավորությունների կատարումը։  

Նոր աշխատողին ընդունելու դեպքում ոչ ուշ, քան մինչև նրա՝ աշխատանքը փաստացի սկսելու օրվան նախորդող օրվա ավարտը հարկային մարմին պետք է ներկայացնել նոր աշխատողի գրանցման հայտ։

Հայտն անհրաժեշտ է ներկայացնել առցանց եղանակով՝ հարկային մարմնի Հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգում։

Հայտում ներառվում են աշխատանքի ընդունվող անձի մասին անհատական տեղեկություններ (անունը, ազգանունը, հայրանունը, բնակության (հաշվառման) վայրը, հանրային ծառայությունների համարանիշը (սոցիալական քարտի համարը) և օրենքով սահմանված այլ տեղեկություններ)։

Գրանցման հայտը լրացնելուց հետո անմիջապես կստանաք գրանցման հաստատումը։ 

Եթե աշխատանքի ընդունվող անձին վերաբերող տեղեկատվությունը օրենսդրությամբ համարվում է սահմանափակ օգտագործման ենթակա տեղեկատվություն, ապա տվյալ անձի համար գրանցման հայտը, ինչպես նաև եկամտային հարկի հաշվարկը հարկային մարմին է ներկայացվում ՀՀ կառավարության սահմանած կարգով:

Առցանց գրանցել նոր աշխատողի
Սկսել
Բաժինը կազմվել է՝ համաձայն ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի 2023 թվականի սեպտեբերի 6-ի N 920-Ն հրամանի

Պահանջվող լիցենզիաների ստացումը

Ձեռք բերեք անհրաժեշտ լիցենզիաները

Լիցենզիան լիցենզավորման ենթակա որևէ գործունեության տեսակով զբաղվելու իրավունքը հաստատող պաշտոնական թույլտվություն է։

Լիցենզիա ստանալով՝ Դուք կստանաք ոչ միայն տվյալ գործունեությամբ զբաղվելու թույլտվություն, այլ նաև կսահմանվեն դրա իրականացման պարտադիր պահանջներն ու պայմանները, որոնց պահպանումը կվերահսկվի սահմանված կարգով։   

Լիցենզավորված գործունեություն ծավալելով՝ Դուք կկարողանաք․

  • ապահովել Ձեր գործունեության համապատասխանությունը ՀՀ օրենքին և ստանձնած միջազգային պարտավորություններին,
  • բարձրացնել Ձեր բիզնեսի մատուցած ապրանքների և ծառայությունների որակը,

  • պաշտպանել Ձեր սպառողների իրավունքները,  
  • ճիշտ ընթացակարգով իրականացնել բիզնեսը, եթե այն կյանքի, առողջության, գույքի, պետության և հասարակության շահերի, բնության կամ մշակութային ժառանգության պահպանության տեսանկյունից վտանգավոր է։ 

Լիցենզավորման ենթակա գործունեության տեսակներով զբաղվելու իրավունք ունեն իրավաբանական անձինք, անհատ ձեռնարկատերերը և ֆիզիկական անձինք։

Լիցենզիա ստանալով՝ ֆիզիկական անձը տվյալ բնագավառում ձեռնարկատիրական գործունեություն կարող է իրականացնել միայն որպես անհատ ձեռնարկատեր` բացի օրենքով սահմանված դեպքերից։ 

Լիցենզիաները լինում են պարզ և բարդ՝ կախված նրանց տրամադրման ընթացակարգից։

Այդ տեսակների հիմնական տարբերություններն են․   

  • պարզ լիցենզիան տրվում է առանց լիցենզավորող հանձնաժողովի եզրակացության,  իսկ բարդը կարող է տրվել միայն լիցենզավորող հանձնաժողովի եզրակացության հիման վրա,
  • պարզ լիցենզիան կստանաք հայտը և փաստաթղթերը ներկայացնելուց 5 աշխատանքային օր հետո, իսկ բարդ լիցենզիայի տրամադրումը կարող է տևել մինչև 30 աշխատանքային օր,
  • բարդ լիցենզիան կարող է տրվել նաև մրցույթով՝ այն անցկացնելով ըստ սահմանված կարգի,
  • ինչպես պարզ, այնպես էլ բարդ լիցենզիաները տրվում են անժամկետ, եթե օրենքով այլ բան նախատեսված չէ,
  • ռազմական նշանակության արտադրանքի ներմուծման, արտահանման կամ տարանցիկ փոխադրման և ռազմական նշանակության արտադրանքի առևտրի միջնորդական գործունեության լիցենզիաները բարդ են ու տրվում են երեք տարի ժամկետով։ Արդեն տրամադրված լիցենզիաների ժամկետը երկարաձգվում է 5 տարի ժամկետով։ 

Լիցենզիաների անհրաժեշտ տեսակները տրամադրում են տնտեսական գործունեության համապատասխան ոլորտները կարգավորող պետական մարմինները։

Լիցենզիաների վերաբերյալ տեղեկատվություն ստանալ կարող եք ՀՀ Լիցենզիաների միասնական էլեկտրոնային գրանցամատյանի միջոցով։

Լիցենզիաներն ըստ գործունեության ոլորտի տրամադրող պետական մարմինների ցանկը կարող եք գտնել e-gov.am կայքում։

Թույլտվական փաստաթղթերին և դրանք տրամադրող գերատեսչությունների ցանկին կարող եք ծանոթանալ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի կայքում։


Ամենահաճախ պահանջվող թույլտվություններից են.

Բաժինը կազմվել է՝ համաձայն «Լիցենզավորման մասին» ՀՀ օրենքի։

Բիզնեսի հարկերը

Ընտրեք բիզնեսի հարկման համակարգը

Բիզնեսի հարկերը վճարելու համար պետք է գրանցվեք հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային համակարգում և ընտրեք Հայաստանում գործող հարկման համակարգերից որևէ մեկը։ Ամենահարմար տարբերակն ընտրելու համար նախ ծանոթացեք շրջանառության, միկրոձեռնարկատիրության կամ ընդհանուր հարկման համակարգերին։

  

Ուշադրություն․
Միկրոձեռնարկատիրության կամ շրջանառության հարկման համակարգ ընտրելու դեպքում բիզնեսը գրանցելուց հետո 20 օրվա ընթացքում պետք է հարկային մարմին ներկայացնեք համապատասխան հայտարարություն, այլապես տվյալ հարկային տարվա ընթացքում կհարկվեք ընդհանուր համակարգով։

Բիզնեսի աջակցություն և արտոնություններ

Դիմեք պետական արտոնությունների և աջակցության ծրագրերի

Դուք կարող եք ներգրավել լրացուցիչ ֆինանսական միջոցներ՝ դիմելով տարբեր հարկային արտոնությունների կամ աջակցության ծրագրերի։

 

Հարկային արտոնությունները սահմանվում են միայն օրենքով։

 

Պետությունն այդպիսի ծրագրերն իրականացնում է համապատասխան ոլորտները կարգավորող գերատեսչությունների միջոցով։ 

Այս էջը օգտակա՞ր էր