Հարթակը մշակման փուլում է․ ձեր կարծիքը կօգնի մեզ բարելավել այն:
Մնալ առողջ
- ՀՀ-ում ծնված յուրաքանչյուր երեխա գրանցվում է տեղամասային պոլիկլինիկայում, որտեղ հետագայում անցնում է նաև տարեկան կանխարգելիչ բուժզննումները։
- Հրատապ կարիքի դեպքում կարող ես օգտվել շտապ կամ անհետաձգելի բուժօգնության ծառայություններից։
- Շատ դեպքերում բուժօգնությունը անվճար է կամ համավճարով։
- Իսկ առողջության ապահովագրության միջոցով կարող ես ստանալ անհրաժեշտ ծառայությունները՝ խուսափելով մեծ ծախսերից։
- ՀՀ-ում գործում է էլեկտրոնային դեղատոմսերի առցանց համակարգը, ըստ որի՝ բժիշկն անհրաժեշտ դեղերը նշանակում է էլեկտրոնային դեղատոմսի միջոցով, որը քեզ հասանելի կլինի ԱՐՄԵԴ համակարգում։
Ինչպե՞ս հետևել առողջությանը Հայաստանում
Քայլ 1
Տեղեկացիր առողջապահական ծառայությունների մասին
Պարզիր, թե առողջությանդ հետևելու ինչ տարբերակ կարող ես ընտրել Հայաստանում․ գրանցվել պոլիկլինիկայում կամ օգտվել մասնագիտացված բժշկական սպասարկման այլ տեսակներից։
Քայլ 2
Դիմիր բժշկի
Եթե հանկարծակի բժշկի կարիք ունես, կանչիր շտապօգնություն, իսկ եթե կարող ես սպասել, կամ ցանկանում ես կանխարգելիչ հետազոտության գնալ, գրանցվիր ընտանեկան բժշկիդ մոտ այցի։ Նա քեզ կզննի և անհրաժեշտության դեպքում կուղղորդի լրացուցիչ հետազոտությունների։
Քայլ 3
Կատարիր բժշկի ցուցումները
Հետևիր բժշկիդ խորհուրդներին և ձեռք բեր դեղատոմսով ցուցված դեղամիջոցները՝ չմոռանալով, որ բուժվելուց հետո անհրաժեշտ է շարունակաբար հետևել առողջությանը։
Բուժօգնությունը Հայաստանում
Ուղեցույցի օգնությամբ կծանոթանաս, թե ինչպես է կազմակերպվում բուժօգնությունը Հայաստանում, առհասարակ բուժօգնության ինչ տեսակներ կան, և ինչ իրավունքներ և պարտավորություններ ունի պացիենտը բուժօգնություն ստանալիս։ Ինչպես նաև կտեղեկանաս բուժօգնության տեսակների մասին, մասնավորապես․
Առողջության ապահովագրություն
Առողջությունդ ապահովագրելով՝ կկարողանաս անկանխատեսելի կամ արտակարգ իրավիճակներում ստանալ բժշկական պատշաճ օգնություն՝ խուսափելով մեծ ծախսերից։
Առողջությունդ ապահովագրելու համար կարող ես ընտրել ապահովագրության հետևյալ տեսակները․
- անհատական,
- կորպորատիվ,
- սոցիալական փաթեթով տրամադրվող ապահովագրություն։
Նախքան առողջությունդ ապահովագրելը՝
-
Ուսումնասիրիր ապահովագրական ընկերության կողմից փոխհատուցվող ծառայությունների ցանկը, քանի որ կարող են առաջարկվել տարբեր փաթեթներ:
-
Իմացիր, թե երբ է ակտիվանում ապահովագրական պայմանագիրը: Շատ դեպքերում գործում է սպասման ժամկետ․ այսինքն՝ փաթեթն ակտիվանում է մի քանի օր կամ նույնիսկ մի քանի ամիս անց:
-
Պարզիր՝ ինչպես և երբ է կատարվում փոխհատուցումը: Սովորաբար ապահովագրական կազմակերպություններն ունեն գործընկեր հիվանդանոցներ, որտեղ բժշկական ծառայությունների համար քո փոխարեն վճարում է ապահովագրական ընկերությունը։ Այլ հիվանդանոց ընտրելու դեպքում վճարումները կատարում ես ինքդ, այնուհետև վճարման անդորրագրերը փոխանցում ես ապահովագրական ընկերությանը, որն էլ որոշում է փոխհատուցել կամ չփոխհատուցել ծախսերը:
-
Պարզիր՝ կարող ես արդյոք քեզ հետ ապահովագրել նաև ընտանիքիդ անդամներին, և որքան կլինի նրանց սպասման ժամկետը։ Սովորաբար դա տևում է մինչև մեկ տարի․ այսինքն՝ տվյալ ժամանակահատվածում նրանք կարող են սպասարկվել ծառայությունների նվազագույն ծավալով, ընդ որում՝ տարբեր կազմակերություններում այդ ծավալները տարբեր են։
Ապահովագրությամբ բժշկի դիմելու համար հայտ կարող ես ներկայացնել անձամբ կամ ապահովագրական ընկերության միջոցով։
Հայտը ապահովագրական ընկերության միջոցով ներկայացնելու համար անհրաժեշտ է․
- զանգահարել ապահովագրական ընկերություն կամ այցելել նրանց կայք՝ հայտ գրանցելու համար,
- պատասխանել բժիշկ-փորձագետի հարցերին, որը քեզ կզանգահարի ուղղորդելու նպատակով,
- նշանակված օրը այցելել բուժհաստատություն, որտեղ քեզ կսպասարկեն, և կվճարի ապահովագրական ընկերությունը՝ ըստ փաթեթի սահմանաչափի։
Առանց ապահովագրական ընկերություն զանգահարելու նույնպես կարող ես դիմել բուժհաստատություն․ այս դեպքում դու ինքդ կվճարես ստացված ծառայությունների համար։ Այնուհետև վճարման անդորրագրերն ու բժիշկների կողմից տրված ցուցումները կներկայացնես ապահովագրական ընկերությանը, որը կորոշի փոխհատուցել կատարված ծախսերը կամ ոչ։
Սովորաբար պահանջվում է ծախսերի փոխհատուցման փաստաթղթերը ուղարկել ապահովագրական ընկերությունների էլեկտրոնային հասցեին։
Անհրաժեշտ է նախապես ճշգրտել՝ քանի օրվա ընթացքում կարող ես ներկայացնել նշված փաստաթղթերը, քանի որ կան սահմանված ժամկետներ։
Այս նույն եղանակով պետք է դիմես բուժհաստատություն նաև այն դեպքում, երբ այն չի համագործակցում քո ապահովագրական ընկերության հետ։
Փոխհատուցման գումարը կփոխանցվի քո տրամադրած բանկային հաշվեհամարին։
Սոցիալական փաթեթը պետության կողմից որոշակի ոլորտի աշխատողների տրվող հնարավորություն է՝ հետևյալ ծառայություններից օգտվելու համար․
- առողջապահություն,
- հանգստ,
- հիպոթեքային վարկի մարում,
- ուսման համար վճարում։
Սոցիալական փաթեթի համար հատկացվող գումարն անկանխիկ գումար է, որը փոխանցվում է աշխատողի անվամբ, ամսական 6,000 ՀՀ դրամ սահամանչափով, հատուկ այդ նպատակով բանկում բացված հաշվին։ Ընդ որում՝ գումարը սկսում է կուտակվել տվյալ աշխատանքի վայրում 6 ամիս անընդմեջ աշխատելուց հետո։
Սոցիալական փաթեթը հատկացվում է ՀՀ պետական մարմինների և կրթության, մշակույթի, գիտության ու սոցիալական պաշտպանության ոլորտների պետական կազմակերպությունների աշխատակիցներին՝ բացառությամբ․
- Կենտրոնական բանկի,
- Երևանի քաղաքապետարանի,
- տեղական ինքնակառավարման մարմինների։
Երևանի «Շտապ բուժօգնության» ավագ, միջին և կրտսեր բուժաշխատողները նույնպես ընդգրկված են սոցիալական փաթեթի շահառուների ցանկում:
Շահառուի հետ սոցիալական փաթեթից կարող են օգտվել նաև նրա ընտանիքի անմիջական անդամները՝ ամուսինն ու երեխաները։
Սոցիալական փաթեթի ծառայություններից կարող են օգտվել՝
- հիփոթեքային վարկի ամսական վճարի մարման ծառայությունից՝ աշխատողը և նրա ամուսինը.
- ուսման վճարից՝ աշխատողը և նրա անմիջական ընտանիքի անդամը (անդամները).
- հանգստի ապահովման ծառայությունից՝ աշխատողը և նրա անմիջական ընտանիքի անդամը (անդամները):
Սոցիալական փաթեթի բաղադրիչներից է տարեկան կանխարգելիչ բժշկական քննությունը։ Դա պարտադիր պայման է, և առանց այդ քննությունը կատարելու փաթեթի մյուս բաղադրիչներից հնարավոր չէ օգտվել։
Այս քննության շրջանակում իրականացվում են հիմնականում պետական պատվերով մատուցվող սքրինինգային հետազոտությունները, իսկ արդյունքում ցուցված մյուս մասնագիտական խորհրդատվություններն ու լաբորատոր-գործիքային հետազոտությունները հատուցվում են ըստ փաթեթով նախատեսված կարգի։
Էլեկտրոնային դեղատոմս
Էլեկտրոնային դեղատոմսը էլեկտրոնային առողջապահության ԱՐՄԵԴ համակարգի միջոցով բժշկի կողմից էլեկտրոնային եղանակով դեղերի նշանակումն ու հաստատումն է։
Հաստատված դեղատոմսը առցանց հասանելի է ինչպես պացիենտի ԱՐՄԵԴ համակարգում (բջջային հավելված), այնպես էլ ՀՀ-ում գրանցված ցանկացած դեղատան համակարգում։
Դեղերը դուրս են գրվում Էլեկտրոնային դեղատոմսով, եթե դրանք՝
- տրամադրվում են անվճար կամ արտոնյալ պայմաններով,
- ունեն համակարգային ազդեցություն (ներքին ընդունման` դեղահաբ, օշարակ, դեղապատիճ և այլն, ինչպես նաև ներարկման դեղաձևեր),
- համարվում են հակավարակային` հակաբակտերիային, հակասնկային, հակամիկոբակտերիային, հակավիրուսային,
- պարունակում են իմունային շիճուկներ և իմունոգլոբուլիններ, պատվաստանյութեր, հորմոններ և միզոպրոստոլ:
Այս դեղերի առավել մանրամասն ցանկը կարող եք գտնել ՀՀ կառավարության 2019 թվականի N 1080-Ն որոշման մեջ (հնարավոր է գտնել arlis.am-ում)։
Պացիենտը կամ նրա կողմից լիազորված անձը (պացիենտի կողմից տրված գրավոր համաձայնության հիման վրա) կարող է դիմել դեղատուն և ստանալ դեղորայքը։
Եթե լիազորված անձը շարունակելու է հետագայում ևս գնել դեղորայքը, բժիշկը նրա անունը մուտքագրում է էլեկտրոնային համակարգ։
Էլեկտրոնային դեղատոմսով նշանակված դեղը ձեռք բերելու համար քաղաքացիները կամ նրանց կողմից լիազորված անձը կարող են մոտենալ ցանկացած դեղատուն, ներկայացնել անձը հաստատող որևէ փաստաթուղթ`
-
անձնագիր,
-
նույնականացման քարտ,
-
կամ հանրային ծառայության համարանիշ (ՀԾՀ):
Կախված էլեկտրոնային դեղատոմսի տեսակից՝ դեղերը կարող ես ձեռք բերել՝
-
30 օրում, եթե ըստ դեղատոմսի՝ այն պետք է մեկ անգամ օգտագործես (միանվագ բացթողման դեղատոմսի դեպքում),
-
180 օրում, եթե ըստ դեղատոմսի՝ այն պետք է պարբերաբար օգտագործես (բազմակի բացթողման դեղատոմսի դեպքում)։
Բուժման ամբողջ կուրսի համար անհրաժեշտ դեղերի ողջ քանակը կարող ես ձեռք բերել միանգամից կամ մաս առ մաս։
Ո՛չ։ Անժամկետ որևէ դեղատոմս դուրս չի գրվում, քանի որ ցանկացած հիվանդություն` սուր, քրոնիկ, թե քրոնիկի սրացում, պետք է հսկվի բժշկի կողմից և ենթարկվի դինամիկ հսկողության:
Կան հիվանդություններ, որոնց դեպքում նշանակվում է երկարաժամկետ դեղորայք և միանգամից 180 օրվա համար դուրս է գրվում բազմակի բացթողման դեղատոմսով:
Բժիշկը կարող է նշանակել դեղորայքը 180 օրվա համար, բայց դուրս գրել 30 օրը մեկ՝ պացիենտի առողջական վիճակի հսկողության նպատակով։
Անհետաձգելի կամ սիմպտոմատիկ բուժման դեղերը դեղատոմսով չեն նշանակվում:
Էլեկտրոնային դեղատոմսով դուրս գրվող դեղերը բացառապես ախտորոշումից և անհրաժեշտ հետազոտությունից հետո նշանակվող դեղերն են:
Օրինակ` բրոնխիտի կամ տոնզիլիտի դեպքում հակաբիոտիկները նշանակվում են միայն հետազոտությունից հետո, երբ բժիշկը համոզվում է, որ տվյալ ախտորոշումը բակտերիալ է և նշանակում է հակաբիոտիկ:
Այո՛։ Հնարավոր է։ Դրա համար նշվում են պացիենտի անձնական տվյալները, համակարգում ստուգվում է դեղատոմսի առկայությունը, դեղագետն ակտիվացնում է դեղատոմսը և դուրս գրում առաքվող դեղորայքը:
Պետական աջակցության ծրագրեր
Առողջական տարբեր խնդիրների լուծման ընթացքում դու կարող ես դիմել տվյալ ոլորտում նախաձեռնված պետական աջակցության ծրագրերին, որոնց նպատակն է բնակչության որոշակի խմբերի առողջությանը հետևելու և բուժօգնություն ստանալու գործընթացն ավելի հասանելի դարձնելը։